دریافت


اقسام علم امام (علیه السلام) ارواحنافداه

قال مولانا الامام المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف):

عِلْمُنا عَلى ثَلاثَهِ أَوْجُه: ماض وَغابِر وَحادِث، أَمَّا الْماضی فَتَفْسیرٌ، وَأَمَّا الْغابِرُ فَمَوْقُوفٌ، وَأَمَّا الْحادِثُ فَقَذْفٌ فیِ الْقُلُوبِ، وَ نَقْرٌ فی الاَسْماعِ، وَهُوَ أَفْضَلُ عِلْمِنا، وَلا نَبیَّ بَعْدَ نَبِیِّنا)

«دلائل الإمامه، ص524 ، ح495 - مدینه المعاجز، ج8، ص105، ح2720»

علم ما اهلبیت (علیهم السلام) بر سه نوع است:

1-    علم به گذشته

2-    علم به آینده

3-    علم به حادث.

علم گذشته، تفسیر است و علم آینده، موقوف است و علم حادث، انداختن در قلوب، و زمزمه در گوشهاست. این بخش، بهترین علم ماست و بعد از پیامبر ما، رسول دیگرى نخواهد بود. شرح این عبارت، بخشى از جواب امام زمان (علیه السلام) به سؤال على بن محمّد سمرى درباره ى علم امام است.

مرحوم مجلسى (رحمت الله) در مرآه العقول، در تفسیر این سه نوع علم میفرماید: علم ماضى یعنى علمى که پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) براى اهلبیت (علیهم السلام) تفسیر کرده اند، نیز شامل علومى است از وقایع گذشته درباره ى انبیا و امّتهاى پیشین، و حوادثى که براى آنان اتّفاق افتاده و خبر از شروع امور و عوالم است. مراد از «غابر»، علومى است که به امور آینده تعلّق میگیرد، زیرا، غابر به معناى «باقى» است. مراد از غابر خبرهاى حتمى است که مربوط به آینده ى جهان است. و بدین سبب امام آن را به «موقوف» تفسیر کرده اند که علومى که تعلق به آینده ى جهان دارد، و مختصّ به اهلبیت (علیهم السلام) است. موقوف، یعنى «مخصوص».

مراد از علم حادث، علمى است، که به تجدد احوال موجودات، تجدّد پیدا میکند، و یا تفصیل مجملات است... مراد از «قذف در قلوب»، الهام الهى بدون واسطه ى ملک است. مراد از «نقر در اسماع» الهام الهى است به واسطه ى ملک.

دلیل افضلیّت نوع سوم این است که الهام ـ با واسطه یا بدون واسطه ـ به اهلبیت (علیهم السلام) اختصاص دارد. از آنجا که ادعاى الهام الهى، ممکن است انسان را به توهّم نبوّت بیندازد، حضرت در پایان به این نکته اشاره دارد که پس از پیامبر ما، پیامبرى نخواهد آمد.